Geschiedenis Tremelo

Met de fusie van de gemeenten Tremelo en Baal in 1976 werden twee gemeenschappen samengevoegd die geschiedkundig weinig met elkaar te maken hadden. Het kan dan ook niet anders dat we de geschiedenis van de twee kernen van onze gemeente afzonderlijk bespreken. Bovendien is er niet veel geschreven of geweten over de geschiedenis van onze gemeente. Hier volgt een beknopte beschrijving van opmerkelijke gebeurtenissen. 

Tremelo was een verzameling gehuchten die kerkelijk tot 1783 en gemeentelijk tot 1837 verbonden waren met Werchter. In de vroege Middeleeuwen was Tremelo onder Werchter afhankelijk van de graven van Aarschot en de Berthouts. Tijdens de 12e eeuw kwam het gebied echter in handen van de hertog van Brabant. Vanaf de 13e eeuw maakte het deel uit van het rechtsgebied van de heren van Rotselaar.

Op de gehuchten Veldonk, Kruis en Ninde ontstonden een aantal kapellen waar een priester op sommige dagen de mis kwam lezen. Tremelo zelf was een kleiner gehucht, ongeveer gelegen waar zich nu het dorpscentrum bevindt.

In 1489 werden zeven gehuchten van het huidige Tremelo, net zoals Werchter en Haacht, grotendeels verwoest door de terugtrekkende Mechelaars. Deze hadden Aarschot aangevallen omdat zij partij hadden gekozen tegen Maximiliaan van Oostenrijk. In 1542 gebeurde hetzelfde door de krijgslieden van Maarten van Rossum en werden ook de Tremelose wijngaarden en deze uit de wijde omgeving verwoest.

Op 7 maart 1734 werd op een Veldonkse hoeve Simon Wouters geboren. Hij zou later een grote rol spelen in de geschiedenis van Tremelo. In 1755 trad hij toe in de abdij van Park te Heverlee waar hij in 1778 tot abt werd verkozen. Hoewel er rond deze periode reeds drie kapellen in de gemeente waren, moesten de inwoners nog steeds naar Werchter voor de heilige misviering. Dit was vooral in de winter een hele karwei. De misnoegde inwoners wendden zicht tot Simon Wouters die resoluut de bouw van een nieuwe kerk weigerde. De inwoners besloten een proces in te spannen tegen de abdij. De rechtbank deed een uitspraak en de heer Wouters werd veroordeeld tot de bouw van een kerk. In 1781 gaf hij hiertoe de opdracht. Na twee jaar was de kerk afgewerkt en werd ze door de abt ingewijd.

In 1789 barstte de Franse Revolutie los en ook Tremelo werd door de Franse soldaten onder de voet gelopen. In 1796 werden de klokken uit de kerktoren gehaald en kerkschatten werden geroofd en verkocht.

Op 12 mei 1837 werd Tremelo een onafhankelijke gemeente. Het kwam los van Werchter na jarenlange discussie en vele processen.

Tijdens de eerste Wereldoorlog kende Tremelo rampzalige dagen toen de Duitsers meer dan 200 huizen afbrandden. Na de oorlog keerde de rust terug in de gemeente.

Naamgeving Tremelo

Ethymologisch gezien bestaat er rond de naamgeving van Tremelo geen enkele zekerheid. We plaatsen de verschillende mogelijkheden naast elkaar.

In 1125 vinden we voor het eerst een bos "Emelo" geheten. Professor Carnoy spreekt van "Ter Emelo". Deze naam is volgens hem afkomstig van "loo" dat bos betekent. "Ter eme" zou "aan de weide" betekenen. Professor Mansion achtte het ook niet uitgesloten dat "Emme" misschien afkomstig zou kunnen zijn van een klankverschuiving van de meisjesnaam "Amma".
bron: C. Wellens, Lodewijk Scharpépad, Antwerpen (VTB/VAB), 1960

Eén van de vele beken die door Tremelo lopen is de Raambeek. Ze stroomt door het gehucht Bollo. Door de samentrekking van de beide namen zou de naam "Ter Ramelo" ontstaan. Door klankomzetting kan dat dan evolueren tot Tremelo.
bron: persoonlijke aantekeningen van J. Van Leemputten, leraar

Wat het ook zij, Tremelo is een bosnaam. Het bosgebied sloot aan bij andere bossen in de omgeving (Schriek, Bollo, Baal) die meer naar het noorden toe aansluiting vonden bij het uitgestrekte Waverveld.